Is het zo begonnen?
Is het aantoonbaar met DNA-onderzoek dat mensen uit deze eeuw rechtstreeks afstammen van de Vikingen en Noormannen? Met name families die onderzocht zijn op y-chromosoom en hun oudste voorouders terugvinden in de kustprovincies van Nederland (Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Friesland) en België (West-Vlaanderen) hebben voor een relatief groot percentage de haplogroep I, die in grote mate te vinden is in Scandinavië. Dat geldt ook voor het geslacht Berkhout dat uit Weesp-Amsterdam stamt dat deels in mannelijke een daarna in vrouwelijke lijn afstamt van de nazaat van de noormannen William I the Conqueror van Engeland, maar ook van Harald I van Denemarken, Driva van Finland en Erik VI van Zweden.
Slag bij Hastings in 1066
Zijn daarmee dan ook de voorouders van Nederlanders en Belgen met de I-haplogroep (zoals ik, telg van het geslacht Berkhout van Weesp-Amsterdam) in mannelijke lijn directe afstammelingen van de Noormannen en Vikingen? Een ‘ja’ lijkt voor de hand te liggen, waarmee meteen een prachtige historische en stoere familieverwantschap is ontstaan met de roofzuchtige, maar ook handeldrijvende, Vikingen die vanaf de 9e eeuw de Lage Landen teisterden met rooftochten, plunderingen en actieve handel.
Maar is dit door DNA-onderzoek via het Y-chromosoom van mannelijke familieleden werkelijk bewijs? Nee, stelt doctor Maarten Larmuseau, onderzoeker van de Universiteit van Leuven (laboratorium van forensische genetica en moleculaire archeologie en socio-ecologie en sociale evolutie).
Volgens de Belgische wetenschapper is er geen aanwijzing voor een sterke gen-migratie vanaf de 9e eeuw van Scandinavië naar Nederland en België. Eerder zou het volgens de onderzoeker andersom kunnen zijn, dat de migratie van het gen (haplogroep I) van zuid naar noord is gegaan en dat dus de evolutionaire lijn van bijvoorbeeld de Nederlanden naar Noorwegen, Denemarken, Zweden en deels Finland is gekomen. En dat waarschijnlijk al voor de Vikingtijd in ons land.
Verwantschap
Hoe het ook is verlopen, de verwantschap is er wel degelijk. De Haplogroep I (inmiddels zo’n 33 procent van de onderzochte deelnemers van projecten) is dezelfde als de overgrote meerderheid van de onderzochte deelnemers in Scandinavië. En dus is er, hoe ver het ook is, 100 procent verwantschap. Maar waarschijnlijk niet op de manier zoals we dat het liefst zouden willen. De romantiek zou zijn dat de woeste Vikingen en Noormannen in de Lage Landen kwamen, en tijdens hun stoere plundertochten de Hollandse, Friese en Vlaamse vrouwen bevruchten, waaruit een derde van onze bevolking (althans van de deelnemers aan onderzoek) nu nog de vrucht is. Wetenschappelijk onderzoek wijst dat nog niet uit.
En wie dus serieus met genetische genealogie bezig is, mag dan ook niet per definitie stellen een afstammeling te zijn, hooguit mijmeren over de mogelijkheid en daar een fictief verhaal over schrijven
Hans J.C.F.H. Berkhout
Genealogisch onderzoeker, afstammingswetenschapper & journalist
